سندروم تخمدان پلی کیستیک و مشکلات پوست و مو (قسمت اول)

سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

سندروم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی غیر طبیعی است که در آن تخمدان ها به صورت غیر طبیعی بزرگ و باعث قاعدگی‌های نامنظم می‌شود. این سندروم به سندروم تخمدان پلی کیستیک، تنبلی تخمدان و یا  pcos معروف است.

شاید باورتان نشود طبق آمار ارائه شده  ۱۰ الی ۱۵ درصد زنان به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلااند که این آمار کمی نیست. این اختلال هورمونی باعث می‌شود تخمدان ها بیش از حد نرمال آندروژن (هورمون جنسی مردانه) آزاد کنند. در نتیجه باعث عدم تخمک گذاری در سیکل قاعدگی می شود.

چرا تخمدان پلی کیستیک؟

این عدم تخمک گذاری باعث ایجاد کیست های متعدد و کوچک در تخمدان ها می‌شود که اغلب این کیست ها پر از مایع هستند. وجود کیست ها از علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک است و باعث بهم ریختن هورمون های بدن و مشکلات عدیده ای مثل افزایش وزن، ایجاد آکنه و خیلی از مشکلات پوست و مو مثل ریزش مو می شود.

علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک 

با بالا رفتن هورمون آندروژن یک سری علائم در افراد ایجاد می شود که نشان می‌دهد شخص به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا شده است. دقت کنید امکان دارد بعضی از خانم ها مبتلا به این سندروم باشند اما کیست های کوچک متعدد در تخمدان ها را نداشته باشند. اما این علائم شامل:

1. افزایش رشد موهای زائد بدن:

اغلب افراد مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک با افزایش رشد موهای زائد بدن یا همان هیرسوتیسم مواجه هستند که بیشتر در ناحیه های قفسه سینه، اطراف چانه، کشاله ران و …‌ دیده می‌شود.

2. ریزش مو سر:

در این افراد مو به صورت mpatern یا الگو مردانه است یعنی موها اول از شقیقه ها شروع به ریزش می‌کنند و کم کم طاسی سر ایجاد می‌شود. در بعضی از افراد گاهی موها به صورت سکه ای ریزش می‌کند.

3. پریودی نامنظم:

افزایش هورمون مردانه باعث عدم تخمک گذاری در تخمدان ها می‌شود و همین باعث ایجاد پریودی نامنظم یا خونریزی شدید می‌شود .

4. جوش و آکنه:

نامنظم بودن هورمون ها باعث ایجاد آکنه های مقاوم به درمان در صورت، قفسه سینه و پشت می‌شود که با اصلاح سبک زندگی یا داشتن زندگی سالم برطرف می‌شود. برای این منظور مقاله پوست سالم با سبک زندگی سالم مطالعه کنید.

5. افزایش وزن:

افراد مبتلا به سندروم پلی کیستیک اغلب دارای افزایش وزن هستند. این تجمع چربی ها بیش تر در اطراف شکم و پهلوها است همین عامل باعث می شود متاسفانه افراد یا لاغر نشوند و یا کاهش وزن آن ها بسیار کم باشد.

6.تیرگی پوست:

تیره شدن پوست در ناحیه گردن، زیر بغل و کشاله ران از علائم ظاهری این سندروم است.

7. ناباروری یا نازایی:

عدم تعادل هورمون ها باعث عدم تخمک گذاری در تخمدان ها شده و این مساله در نهایت باعث ناباروری در افراد می شود.

راه های تشخیص ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک

با داشتن حتی یک مورد از علائمی که در بالا ذکر شد؛ بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش های اولیه برای بررسی مبتلا بودن یا نبودن آن انجام شود. لازم به ذکر است پزشک پس از مشاوره و معاینه لگنی دوتا آزمایش برای شما نسخه می‌کند.

1. انجام آزمایش های هورمونی که شامل: fsh, lh, testosterone, prolactin, cortisol, the, hba1c, cholesterol, estrogen و ….  که باید انجام شود.

2. معمولا سونوگرافی از لگن و رحم برای اندازه گیری ضخامت رحم و ابعاد تخمدان ها هم انجام می شود تا تنبلی تخمدان به طور کامل بررسی شود.

علت ایجاد سندروم پلی کیستیک چیست؟

دلایل زیادی در ایجاد این سندروم نقش دارد که در زیر باهم بررسی می کنیم:

ژنتیک:

ژنتیک نقش مهمی در ایجاد این سندروم دارد و باعث انتقال این ژن ها به فرزندان می شود بنابراین اگر در سابقه خانوادگی این مساله وجود دارد حتما بررسی کنید و با پزشک مشاوره داشته باشید.

مقاومت به انسولین:

شایع ترین دلیل ابتلا به سندروم تخمدان پلیکیستیک مقاومت به انسولین است. زمانی که غدد فوق کلیوی بیش از حد هورمون انسولین ترشح می‌کنند، سلول های بدن نسبت به این هورمون مقاومت پیدا کرده و باعث افزایش قند خون می‌شوند.
این افزایش بیش از حد قند باعث می‌شود بدن به صورت اتوماتیک انسولین بیشتری ترشح کند که در روند تخمک گذاری تخمدان ها اختلال ایجاد کرده و باعث افزایش هورمون مردانه می‌شود.

التهاب:

گاهی اوقات خیلی از افراد مبتلا به این سندروم از نوع التهابی هستند که گلبول های سفید خون برای از بین بردن عفونت ترکیبی تولید می‌کند که با نام التهاب با درجه پایین شناخته شده است که باعث ترشح آندروژن شده و در نهایت باعث مشکلات قلبی و عروقی می شود.

آندروژن:

سطح بالای هورمون آندروژن باعث ریزش شدید مو شده و همان طور که گفت شد باعث عدم تخمک گذاری و ناباروری می شود.

عوارض سندروم تخمدان پلی کیستیک:

همان طور که می‌دانید با داشتن این سندروم و اختلال هورمونی یک سری عوارض در بدن ایجاد می‌شود مانند:

۱_ ناباروری و سقط جنین
۲_ افزایش و کاهش قند خون (دیابت)، بیماری قلبی عروقی و فشار خون
۳_ سرطان رحم یا آندومتر
۴_ اضطراب، افسردگی و کم خوابی
۵_ لک های پوستی و آکنه های مقاوم به درمان

درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک

سالم زندگی کنید. از زمانی که افراد بیشتر سراغ مواد غذایی فراوری شده، فست فودها، تنقلات فراوری شده، شیرنی ها، مصرف مشروبات الکلی و دخانیات و هر آنچه که ناسالم هست رفته اند؛ بیماری هایی همچون سندروم پلی کیستیک، بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، فشارخون بیش تر شده است.

اگر می خواهید سالم بمانید سبک زندگی سالم را پیش بگیرید. هم مریض نمی شوید، هم پوستتان لازم و شاداب می ماند بدون اینکه جوش بزنید و یا ریزش شدید مو داشته باشید. برای اطلاعات بیشتر مقاله پوست سالم با سبک زندگی سالم مطالعه کنید.

اگر می خواهید زندگی سالم داشته باشید به توصیه های زیر توجه کنید.

۱. ورزش کنید:

ورزش کردن بسیار مهم است. اما داشتن روتین و نظم در انجام ورزش بسیار مهم تر است. روزی ۳۰ تا ۴۰ دقیقه مرتب ورزش کنید تا قند و انسولین خون کنترل شود.
دقت کنید به افراد مبتلا به تخمدان پلی کیستیک ورزش های سنگینی همچون بدنسازی پیشنهاد داده نمی‌شود چون باعث افزایش سطح هورمون کورتیزول خون می‌شود. نوسانات تغییرات هورمونی باعث ترشح انسولین و در نهایت بهم ریختگی هورمون ها می شود.

انجام ورزش هایی مثل تیاریکس‌ پیاده روی، یوگا، ایروبیک و پیلاتس گزینه بسیار خوبی برای این افراد است و اثراتی مثل کاهش وزن، کاهش آندروژن و انسولین را در پی دارد.

۲. مصرف قند و شکر مصنوعی را به حداقل برسانید و یا مصرف نکنید:

مصرف قند مصنوعی سلامت پوست و مو را به خطر می‌اندازد و باعث تخریب کلاژن پوست، چین و چروک و پیری پوست می‌شود.

۳. از مصرف الکل و فست فودها و غذاهای فرآوری به شدت بپرهیزید.

۴_ کربوهیدرات ها را کمتر مصرف کنید:

عملکرد کربوهیدرات به این صورت است که با جذب سریع بدن باعث افزایش ترشح هورمون انسولین در بدن  می‌شود. بنابراین بهتر است همراه کربوهیدرات از پروتئین، فیبر و چربی استفاده کنید تا دیرتر جذب بدن شود و انسولین کمتری وارد خون شود.

تخمدان پلی کیستیک و مشکلات پوست مو

اغلب خانم هایی که با مشکلاتی مثل ریزش مو، جوش، آکنه، لک تیرگی گردن و کشاله ران و زیربغل و چاقی (که به کاهش وزن مقاوم اند) مواجه اند از وجود این سندروم بی خبراند. و فقط در موارد شدید به دلیل بهم ریختگی قاعدگی به پزشک مراجعه می کنند. اما یادمان باشد تا زمانی که دارو های هورمونال می خورید این علائم برطرف شده و همین که دارو را قطع کنید دوباره مشکلات برمی گردند.

همانطور که گفته شد تنها داشتن سبک زندگی سالم به رفع تخمدان پلی کیستیک کمک می کند و برای کنترل ریزش مو و آکنه و مشکلات پوستی از محصولات طبیعی در قالب روتین های ساده و منظم پوستی می توانید استفاده کنید. در این رابطه مقاله روتین پوستی چیست و چطور روتین پوستی بگیریم؟ را مطالعه کنید.

۱.آکنه:

بیشتر پزشکان برای آکنه های مقاوم به درمان قرص هایی مثل داکسی سیکلین، راکوتان، داکوتا، چرک خشک‌کن و … تجویز میکنند که متاسفانه این قرص ها در خیلی از افراد عوارض جبران ناپذیری را به همراه دارد بنابراین بهتر است حتما چکاب کامل بدهید تا آسیبی به کبد وارد نشود.
برای درمان موضعی مشکلات جوش و آکنه پوست از محصولاتی استفاده کنید که حاوی خاک های آرایشی و روغن درخت چای (اسنشیال اویل تی تری) باشد که به کنترل چربی پوست، کاهش رد جوش و آکنه کمک زیادی می کنند.

صابون طبیعی سامینا استفاده از صابون زغال فعال و تی تری سامینا به عنوان شوینده به صورت روزانه و ماسک خاک رس سامینا هفته ای یک تا دوبار پیشنهاد می‌دهد.

۲.ریزش مو:

ریزش مو از مشکلات این سندروم است که خیلی از افراد تا طاسی کامل پیش می‌روند. برای درمان این مشکل حتماً باید چکاب کامل بدهید و آزمایشات بررسی شود تا مشخص شود آیا مبتلا به پلی کیستیک هستید یا نه؟

مصرف قرص و داروها:

خیلی از پزشکان برای درمان این مشکل قرص هایی مثل فیناستراید، اسپیرونولاکتون و ماینوکسیدیل تجویز می‌کنند. این داروها باید ۶ ماه تا یک سال مصرف شود و سپس بررسی شود که آیا بدن به درمان پاسخ داده است یا نه؟

مصرف ماینوکسیدل:

خیلی از پزشکان علاوه بر مصرف دارو برای کنترل ریزش مو، استفاده موضعی از شامپو ماینوکسیدل هم پیشنهاد می دهند که عوارض زیادی دارد. این به این معنی است که تا زمانی از این شامپو استفاده می کنید ریزش مو کاملا قطع می‌شود اما با قطع مصرف، حتی موهایی که درآمده اند باشدت دوبرابر دوباره شروع به ریزش می‌کنند.

رزماری ماینوکسیدل طبیعی:

مطالعات جدید نشان می دهد گیاه رزماری یک ماینوکسیدیل طبیعی و یک dht (دی هیدروتستسترون) بلاکر قوی است که با قطع مصرف هم هیچ عوارضی برای بدن ندارد و باعث رشد مجدد موها می‌شود.
بدین منظور می توانید از جوشانده یا اسنشیال اویل رزماری برای کنترل ریزش مو استفاده کنید اما بدانید اسنشیال اویل ها بسیار قوی تر هستند و اثر درمانی فوق العاده ایی دارند.

مصرف محصوات طبیعی:

مجموعه سامینا استفاده از روغن تقویتی و ضدریزش مو سامینا را پیشنهاد می‌دهد چون حاوی روغن‌ فرابکر و اسنشیال اویل رزماری و … است که کمک زیادی به کنترل ریزش و رشد مجدد موها می‌کند.
از آنجایی که فولیکول مو از زمانی که می‌ریزد بین ۲ تا ۳ هفته نیاز دارد تا تقویت شود و دوباره شروع به رشد مجدد کند. پس با انجام روغن تراپی منظم و یا تهاجمی (هفته ای 4 دفعه) شما می‌توانید این مشکل را حل کنید.

۳_لک و تیرگی پوست:

تغییرات هورمونی باعث نازک شدن و حساس شدن پوست می‌شود لذا بهتر است کمتر در معرض آفتاب قرار بگیرید که باعث ایجاد لک های ملاسما و مقاوم به درمان می‌شود.
حتما یک ربع قبل از بیرون رفتن از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. ترجیحا برای صورت سه بند انگشت سبابه بزنید تا از اشعه خورشید محافظت کند. صابون طبیعی سامینا پیشنهاد می‌دهد در روتین روزانه از صابون طبیعی رازیانه و یا صابون طبیعی زعفران سامینا استفاده کنید و در روتین هفتگی استفاده از اسکراب پدلوفا و ماسک ابرسان یادتان نرود.